Madaxweynaha Puntland oo ka hadlay shirkii Wada tashiga Madaxda Qaranka

Madaxweyna dawladda Puntland ahna Guddomiya madasha wada tashiga dawladdaha xubnaha ka ah DFS Dr. Cabdiweli Maxamed Cali Gaas ayaa isagoo ku hadlaya afka dawladda Puntland iyo kan dawladdaha xubnaha ka ah DFS waxa uu maanta 05 Nov 2017 kahadlay xidhitaanka shirka wada tashiga DFS iyo dawladdaha xubnaha ka ah DFS kaas oo ay kasoo baxeen qodobo is af-gara heshiis.

Madaxweynaha Puntland ahna Guddomiya madasha wada tashiga dawladdaha xubnaha ka ah DFS  ayaa sheegay in qodobada maanta kasoo baxay shirkaasi ay yihiin qodobo ay u garteen inay ku jirto dahanaha  shacabka Soomaaliyeed iyo tan qaranka Soomaaliyeedba, isla markaana ay ugu muhiim sanaayeen qodobadaasi kuwa Siyaasadda,Amniga,  Dastuurka, Fadaraaliisamka iyo midaynta midnimada Soomaaliya.

Madaxweynaha Puntland ayaa xaqiijiyey in qodobadaasi yihiin kuwo si dhab ah looga heshiiyey, isla markaana waxa uu Madaxweynuhu  tilmamaay in taasi ina siinayso fursad ay Soomaaliya hore ugu socoto, shacabkana loogu adeego, si wada hir ah, niyad sami ah, Soomaalinimo ah, wanaag uu ku jiro.

Sidoo kale Madaxweynaha ayaa tilmaamay in shirkaasi qaran uu ahaa mid cadaynaya inay Soomaaliya hore u soconkarto, dalka iyo dadkana loo adeegayo, iyadoo laga fogaanayo wax kasta oo  wax u dhimaya mid nimadeena iyo wada jirkeena, waxaa uu Madaxweynuhu xaqiijiyey in Madaxda qaranka Soomaaliyeed ku heshiiyeen wada shaqayn iyo is kaashi.

Dhinaca kale Madaxweyne Gaas oo ku hadlaya afka dawladda Puntland iyo kan dawladdaha xubnaha ka ah DFS ayaa sheegay haddi la sameeyo oo lacaadaystoo wixi hore loo samaynjirey in maxsuulkeedii la helayo haddiise dhexda loo xidho xoraynta dalka waxaa soo baxaya natiijo wanaagsan iyadoon AMISOM iyo cid kale toona laga sugayn inay xoreeyaan dalkeena hooyo ee Soomaaliya.

Ugu danbayn, Madaxweynaha dawladda Puntland Dr. Cabdiweli Maxamed Cali Gaas ayaa ku booriyey Madaxda qaranka Soomaaliyeed in aan la dayicin wakhti Soomaaliya u baahan tahay inay kaga gudubto xaaladda ay maanta ku jiro,isla mar’ahaantaana laga fekero jiilka bedelidoona Madaxda qaranka wakhtigooda la dayacayo ee ay u baahan yihiin inay iyana dhankooda dalka hogaamiyaan, talo iyo go’aamoba ku yeeshaan masiirka Soomaaliya lagu gaadhsiinayo meel uu mudan yahay.

 

Wadatashi dheer kadib waxay dhinacyadu ku heshiiyeen:-

 

1. Siyaasadda

 

1. In lagu wada shaqeeyo jawi ku dhisan Kalsooni, Midnimo, Dulqaad, Isu-tanaasul, Wadatashi iyo Mas’uuliyad wadareed.
2. In la xoojiyo xiriirka iyo wada shaqaynta Dowladda Federaalka, Dowladaha Xubnaha ka ah iyo Gobolka Banaadir, layskuna ixtiraamo Mas’uuliyadaha Dastuuriga ah ee la kala leeyahay iyo kuwa Wadaaga ah.
3. In la ilaaliyo Xasiloonida Siyaasadeed ee Dalka iyo wadajirka si loola dagaalamo Argagixisida.
4. In laga fogaado, lana joojiyo waxkasta oo keeni kara shaki iyo xasaasiyad Siyaasadeed, Saamayna ku yeelan kara deganaanshaha, wadashaqaynta iyo Iskaashiga Dowladda Federaalka, Dowladaha Xubnaha ka ah iyo Gobolka Banaadir.

 

2. Amniga

 

1. La-dagaalanka Argagixisada
2. In la-adkeeyo amniga dalka meelna looga soo wada jeesto xoraynta Dalka iyo la dagaalanka Argagixisada.
3. In lala yimaado qorshe dhamaystiran oo wadajir ah oo lagula dagaalamayo argagixisada heer Federaal iyo heer Dowlad Goboleed labadaba, lana xoojiyo ciidamada Dowladaha Xubnaha ka ah Dowladda Federaalka iyo Gobolka Banaadir, tababar ahaan iyo qalab ahaanba.

iii. Iyadoo laga faa’iidaysanaayo Shirkii Wadatashiga Dowladda Federaalka, Dowladadaha Xubnaha ka ah iyo Gobolka Banaadir ayaa waxaa la qabtay kulankii 3-aad ee Amniga Qaranka 02/11/2017 waxaana Goluhu isku raacay in guluf colaadeed oo midaysan lagu qaado Argagixisada. Waxaa Goluhu u ballamay in 03/12/2017 laysugu yimaado kulan kale Magaalada Muqdisho.

 

1. Dhismaha Ciidan Qaran
2. In la dardargeliyo hirgelinta Qorshaha Amniga Qaranka, isla markaana dib loo eego lana adkeeyo meelaha gaabisku ka jiro heshiisyadii hore ee (Security Architecture).
3. In la dardargeliyo dhismaha Ciidan Qaran oo isku dhaf ah, ka madaxbanaan siyaasad, sumad qabiil, lehna caqiido iyo mabda’a wadaninimo, agab iyo tababar waafi ah.

iii. Waxaa Golaha Amniga Qaranku isku raacay in dib-u-qaabaynta qaybaha XDS (Re-sectorization) la dhamaystiro muddo bil gudeaheeda, ayada oo la fulinayo amarka Wasaaradda Gaashaandhiga, lana tix-raacayo heshiiskii 16kii, April,2017 ee qaab dhismeedka Amniga Qaranka.

2017. Waxaa laysku raacay in Guddiga Farsamada ee Golaha Amniga Qaranku layimaado qorshe cad oo ku aadan qaybinta Ciidanka Booliiska iyo Ciidamada Ilaalinta Xeebaha shirka Disembar,2017.

 

3. Arrimaha Federaalka

 

1. In la sameeyo Guddi Farsamo iyo Khuburo heer Federaal iyo heer Dowlad Goboleed iyo Gobolka Banaadir oo kala shaqeeya Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka & Dib-u-heshiisiinta, Wasaaradda Dastuurka iyo Hay’adaha kale ee ay arrintani qusayso, si ay uga soo talo bixiyaan hirgelinta iyo ku dhaqanka nidaamka Federaalka ah, kala qeexidda iyo qaybsiga awoodaha Federaalka iyo khayraadka, si heshiis guud iyo Isfaham Siyaasadeed (Political Consensus) oo dhamaystiran looga gaaro arrimaha Federaalka muddo (6) Lix Bilood gudohood ah.
2. In Golaha Baarlamaanka, Aqalka Sare kaalin muhiim ah ku yeesho Hirgelinta Federaalka, Hindise-Sharciyeedyada Cusubi waxay ka bilaaban karaan labada Aqal ee Baarlamaanka Federaalkaba, waana inay labaduba Ansixiyaan Hindise-sharciyeedyada ka hor inta aan Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalku Saxiixin.
3. In Hindise-sharciyeedyada lagala tashado Dowladaha Xubnaha ka ah Dowladda Federaalka, Gobolka Banaadir iyo Guddiyadooda Farsamo ee Golaha, ka hor inta aan la hor keenin Golayaasha Baarlamaanka iyo Xukuumadda Federaalka si aysan caqabad ugu imaan dhaqan gelintooda.
4. In la kordhiyo xarumaha Federaalka ee Dowladaha Xubnaha ka ah lana dhaadhiciyo adeegyada muhimka ah sida Baasaboorrada iyo Tasdiiqa Shahaadada.
5. In la dedejiyo dhismayaasha goleyaasha deegaanka, lana kordhiyo aqoontooda iyo tayadooda, si bulshadu talo iyo cod ugu yeelato adeegyada asaasiga u ah noloshooda.

 

4. Arrimaha Doorashooyinka 2020

 

1. In si wadajir ah looga shaqeeyo talana looga yeesho sidii dalka doorasho hal cod iyo hal qof ah uga dhici lahayd, lana abuuro jawi arrintaas suurta-geliya.
2. In Guddiga Doorashooyinka Qaranku (NIEC) ku sameeyo wadatashiyo loo dhan yahay (90) Sagaashin Cisho Gudohood si heshiis siyaasadeed looga gaaro caqabadaha hor taagan doorashooyinka.
3. In gacan buuxda la siiyo Guddiga Doorashooyinka Qaranka (NIEC), lana raadiyo dhaqaale lagu fuliyo doorashada 2020, iyada oo la isku tashanayo, Beesha Caalamkana la kaashanayo.
4. Waxaan ku Bogaadinaynaa Maamulka Somaliland Habsami u socodka ololaha Doorashada oo ay ka muuqato Xasilooni Siyaasadeed, waxaana rajaynaynaa in ay si nabad gelyo ah ku dhamaato.

 

5. Dib-u-eegista Dastuurka

A. In Dowladdu maalgeliso dib-u-eegista Dastuurka si loo hubiyo lahaanshaha geeddi socodka Dastuurka, laguna daro Miisaniyadda 2018.

B. Waxaa lagu heshiiyay in Baarlamaanada Dowlad Goboleedyadu kaalin ku yeeshaan dhamaystirka Dib-u-eegista Dastuurka, ka hor inta aan la hor keenin Goloyaasha Baarlamaanka iyo Xukuumadda Federaalka, si loo hubiyo kalsooni Shacab iyo wadatashi buuxa.

C. In la xoojiyo Guddiga Madaxa Bannaan ee Dib-u-eegista Dastuurka tiro ahaan iyo tayo ahaanba.

D. In laga shaqeeyo iswaafajinta Dastuurka Dowladda Federaalka iyo Dowladaha Xubnaha ka ah.

E. In la dedejiyo Golaha Adeega Garsoorka Federaalka, lagana yeesho wadatashi loo dhan yahay.

 

6. Arrimaha Mashaariicda Horumarineed iyo Gargaarka Bani’aadanimada

 

1. Waa in Mashaariicda Horumarineed, Gargaarka Bani’aadanimo iyo Deeqaha Maaliyadeed loo gaarsiiyo dhamaan Dowladaha Xubnaha ka ah Dowladda Federaal iyo Gobolka Banaadir si isu miisaaman, loona saaro Guddi Farsamo labada dhinac ah oo kasoo talo bixiya.
2. Waa in Hay’adaha Caalamiga ah iyo UN-ku ka hawl galaan, xarumana ku yeeshaan deegaan kasta oo suurtagal ah, si adeegga loogu dhoweeya bulshada.
3. In la dar-dargeliyo Gurmadka Bani’aadanimo goobaha ay weli Abaaruhu ku dameeyaan, lana helo xal waara oo arrimahan looga hor tago (Resilience Strategy).

=DHAMMAD=

XAFIISKA, WARFAFINTA, WACYI-GELINTA, HIDDAHA IYO DHAQANKA EE MADAXTOOYADA DAWLADDA PUNTLAND.